به عنوان پدر و مادر، چگونه فرزندمان را از مصرف مواد دور نگاه داریم؟
امروزه مصرف تنباکو (سیگار و قلیان) الکل و مواد دیگر جزو بزرگ ترین وسوسه ها برای جوانان است.شما می توانید حامی خوبی بر علیه مصرف مواد در جوانان باشید.شروع کار می تواند این گونه باشد که به آنها بگویید انتظار دارید که ایشان از هرگونه موادی پرهیز کنند و درباره ی هر مصرفی نیز به شما اطلاع دهند.
نکات یادشده در زیر می تواند به ما کمک کند تا در نه گفتن به مواد به فرزندمان یاری برسانیم:
* درباره ی مواد با جوانان خود صحبت کنید: افراد جوان ممکن است به واقعیت های مربوط به مواد آگاه نباشند و فقط بخواهند ببینند که این مواد چه چیزی هستند.خودتان را به آگاهی مسلح کنید و سپس درباره ی مواد و اثرات زیان بار آنها با فرزندان تان صحبت کنید.می توانید از مقالات و فیلم های موجود کمک بگیرید و حتی با هم به تماشای آنها بنیشینید.اجازه دهید آنها سوالات و درگیری های ذهنی خودشان را با شما در میان بگذارند.شنونده ی خوبی باشید و به خوبی گوش فرادهید.از فرزندانتان بپرسید درباره ی مواد و عوارض مصرف مواد چه فکر می کنند.
* به فرزندان تان کمک کنید تا فشار هم سالان (peer pressure )را مدیریت کنند: هم سالان و دوستان تاثیر قدرت مندی بر نوجوانان و جوانان درامتحان کردن مصرف مواد دارند.به عنوان پدر یا مادر،تاثیر شما نیز می تواند از قدرت مشابه ای برخوردار باشد و به آنها کمک کند مستقل عمل کنند و دربرابر رفتارهای ناسالم همسالان کوتاه نیایند.ُبه آنها بگویید گاهی نه گفتن به خواست دیگران خوب است و نشانه ی رشد و فهمیده بودن آدم هاست .این که قرار نیست هرکارکه دیگران کردند ما هم انجام دهیم. یک جواب خوب که فرزندان ما می توانند یاد بگیرند تا در برابر فشار هم سالان بگویند این است:
" نگاه کن! من نمی خوام مخم را با این مواد خراب کنم چون برای درس خوندن لازمش دارم! " یا
" خانواده ام اگه بفهمن من چنین کاری کردم خیلی با من بد می شن" یا خیلی ساده تر
" ببین من این کاره نیستم! دور منو خط بکش!"
و پس از گفتن جواب هایی از این قبیل محل را ترک کنند.می توانید چنین موقعیت هایی را با جوانان خود تمرین کنید. البته اگر یک دوست این مواد را پیشنهاد کند،کار سخت تر می شود.اما راهکار مشابه است با این تبصره که می توان به دوست گفت
" من این کار تو را نمی پسندم .امیدوارم در انتخاب تو به عنوان دوست اشتباه نکرده باشم."
این جواب نشان می دهد که شخص مصرف مواد را رد می کند و نه لزوما خود دوست را.
* به ایشان کمک کنید تا با عواطف خود کنار بیایند:در سال های نوجوانی ،افراد برای اولین بار با عواطف و هیجان های شدیدی رو به رو می شوند.با این هیجان ها به دشواری می توان مقابله کرد و امکان دارد که شخص در مواجهه با آنها دچار افسردگی یا اضطراب شود و برای فرار از این حالت های ناخوشایند به مصرف مواد رو بیاورد.مهم است که با فرزندتان درباره ی مسایل و مشکلاتی که دارد بتوانید صحبت کنید.به آنها بگویید که همه ی انسان ها گاهی چنین حالت هایی را پیدا می کنند. هر شخصی ،چه جوان و چه میان سال یا مسن،لازم است یاد بگیرد که چگونه با این عواطف کنار بیاید و به واسطه ی روش های سالمی این زمان های سخت را پشت سر بگذارند.به ایشان اطمینان دهید که روزگار را پستی و بلندی بسیار است و تجربه نشان داده که هیچ وضعیت بد و دشواری همواره پایدار و ماندگار نبوده است.و باید به یاد داشت مصرف مواد هیچ تاثیر ی در رفع مشکلات ندارد و چه بسا خود به مشکل تازه ای تبدیل شود.
* اعتماد به نفس ایشان را تقویت کنید:معمولا فراموش می کنیم که باید به فراوانی و آشکارا توانایی ها و نقاط قوت فرزندان مان را تحسین کنیم.آنها را تشویق کنید تا برای خود اهدافی قرار دهند،تصمیم ها یی شخصی بگیرند و فعالانه برای رسیدن به اهداف شان بکوشند.با هر موفقیت فرزند شما اعتماد به نفس بیشتری می یابد.سعی کنید هم تلاش ایشان را تشویق کنید و هم موفقیت شان را.طبیعی است یک درس ضمنی این تلاش ها این است که ممکن است قرین پیروزی نباشد ولی باز لازم است که تحسین و تایید شود.می باید همراه با مسئولیت پذیری ایشان،راهنمایی و حمایت شما نیز وجود داشته باشد زیرا احساس اینکه کسی هست که به ایشان یاری برساند سبب احساس امنیت آنها می شود.به علاوه مسئولیت پذیری به یک معنا،قبول کردن این واقعیت است که همه ی نتایج مثبت یا منفی اعمال خود را نیز بپذیرند.این درس بزرگ را همه باید به خاطر بسپاریم که تنها دیکته ی نانوشته است که غلط ندارد،که اشتباه از اجزای ضروری هر پیشرفت و رشدی است.بنابراین در برابر اشتباهات جوانان خود نباید بیش از حد سخت گیر و اتتقادگر باشیم.
* ارزش های بزرگ را در روان فرزندان تان بدمید:ارزش هایی را که برای شما و خانواده تان مهم است به فرزندان خود بیاموزید.در دنیایی که عشق مال و منال و دروغ و فریبکاری سکه های رایج اند،بر درستی و پاکی تاکید کنید.البته مواظب باشید که به دام شعار نیافتید و سخنرانی های اخلاقی سر ندهید ولی یاد شان دهید که شرافتمندانه و انسانی زندگی کنند و برای رسیدن به هدف به هر وسیله ای دست دراز نکنند.طبیعی است اگر خودتان مطابق افکار شرافتمندانه زندگی کنید،خواهید توانست که به دیگران از جمله فرزندان تان زندگی ای این چنین را بیاموزید.
الگوی خوبی باشید:در ادامه ی نکته فوق باید متذکر شد که شیوه ی رفتاری و عملی ما در زندگی بسیار بیش از کلام و صحبت ما در فرزندان ما تاثیر گذار است.وقتی با برخورد به یک مشکل،سریع سیگاری روشن می کنید و با حرص به آن پک می زنید،صحبت از شیوه ی سالم روبه رو شدن با احساسات و استرس های منفی شوخی خواهد بود اگر نگوییم که فریب و ریاکاری است.از الکل یا تنباکو و سیگار پرهیز کنید.نگاه منفی به مواد را آشکارا در زندگی خود در پیش بگیرید.با افراد لاابالی و مصرف کننده و وابسته به مواد کمتر معاشرت کنید.از مجالس و مهمانی هایی که سوء مصرف مواد در آنها محتمل است، دوری کنید.از سوی دیگر به ورزش و تفریحات سالم بها دهید.فراموش نکنید که والدین همواره مهم ترین الگوهای فرزندان محسوب می شوند.