روانزاد        RAVANZAD

یافته های این پژوهش در گردهم آیی پژوهشی هنر و زندگی سال 1382، تهران بصورت سخنرانی ارایه شده است و در کتاب مجموعه مقالات گردهم آیی توسط مرکز مطالعات و تحقیقات هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به زیور نشر آراسته گردیده است .

این پژوهش ، با عنوان «مقایسة ویژگیهای شخصیتی هنرمندان نقاش زن با هنرمندان نقاش مرد و بررسی رابطة این ویزگیها با گزینش سبک » در شهر اهواز به انجام رسیده است . در این مطالعة ، منظور از ویژگیهای شخصیتی ، رگه های عمقی شخصیت است که توسط کاتل معرفی شده اند و منظور از سبک ، دو سبک عمده در نقاشی ، یعنی سبک های کلاسیک و رمانتیک می باشد. از ارتباط متقاطع بین مؤلفه های جنس ( مذکر – مونث ) و سبک ( کلاسیک – رمانتیک ) ، یک ماتریس دو در دو حاصل گردید که بنیان فرضیه های پژوهش بر ارتباطات آن استوار شده است .

پژوهش در گردهم آیی پژوهشی هنر و زندگی سال 1382، تهران

حجم نمونة این پژوهش 105 نفر نقاش می باشد که بصورت نمونه گیری در دسترس از بین اعضاء انجمن هنرهای تجسمی ادارة ارشاد ، آموزشگاهها و مدارس عالی هنر و همچنین نمایشگاههای نقاشی سال 1379 انتخاب شده اند. از این تعداد 60 نفر دارای جنسیت مؤنث می باشند که 30 نفر از ایشان در سبک کلاسیک و 30نفر نیز در سبک رمانتیک مشغول به فعالیت هنری می باشند. تعداد اشخاص مذکر نیز 45 نفر می باشند که 27 نفر از ایشان دارای سبک کلاسیک بوده و 18 نفر نیز تحت سبک رمانتیک به نقاشی می پردازند.

جهت اندازه گیری ویژگیهای شخصیتی از پرسشنامة PF16(پرسشنامة شانزده عاملی شخصیت کاتل )  استفاده شد . این ابزار ، هر یک از 16 رگه عمقی شخصیت را بر روی یک محور 10 نمره ای با شدت پایین ، متوسط و بالا اندازه گیری می نماید. نمره بدست آمده هر فرد نشان دهنده میزان عامل و مکان آن بر روی محور خواهد بود . این عوامل با دو حد پایین و بالا عبارتند از عامل A ( سرد – گرم ) ، عامل B( کم هوش– با هوش ) ،عامل C ( احسا ساتی- دارای ثبات هیجانی) ، عامل E (سلطه پذیر – سلطه گر ) ، عامل F  (جدی- سرزنده) ، عامل G(مصلحت گرا - وظیفه شناس) عامل H (ترسو- جسور ) ، عامل I  (سرسخت - حساس) ، عامل L (زودباور - شکاک) ، عامل M  (عملگرا - خیالپرداز) ، عامل N  ( صریح - ملاحظه کار ) ، عامل O (مطمئن از خود - بیمناک) ، عامل Q1 (محافظه کار - حادثه جو) ، عامل Q2( متکی به دیگران - متکی به خود  ) ، عامل Q3 (مهار نشده -خویشتن دار ) ، و عامل Q4( آرمیده  - تنیده ) می باشند.

هفت فرضیة اصلی پژوهش عبارتند از :

1- بین ویژگیهای شخصیتی زنان نقاش با مردان نقاش تفاوت وجود دارد .

2- بین ویژگیهای شخصیتی زنان نقاش کلاسیک با زنان نقاش رمانتیک تفاوت وجود دارد.

3- بین ویژگیهای شخصیتی زنان نقاش کلاسیک با مردان نقاش کلاسیک تفاوت وجود دارد .

4- بین ویژگیهای شخصیتی زنان نقاش کلاسیک با مردان نقاش رمانتیک تفاوت وجود دارد .

5- بین ویژگیهای شخصیتی زنان نقاش رمانتیک با مردان نقاش کلاسیک تفاوت وجود دارد .

6- بین ویژگیهای شخصیتی زنان نقاش رمانتیک با مردان نقاش رمانتیک تفاوت وجود دارد .

7- بین ویژگیهای شخصیتی مردان نقاش کلاسیک با مردان نقاش رمانیتک تفاوت وجود

دارد .

برای هریک از فرضیه های اصلی بر اساس عوامل شانزده گانة پرسشنامة PF16 ، 16 فرضیة فرعی صورتبندی شد . فرضیه های اصلی با توجه به ساخت پرسشنامه و سه بخشی بودن هر ویژگی با استفاده از آزمون آماری خی دو و هر یک از آزمونهای فرعی به جهت مقایسه متقابل با آزمون فرضیه های اصلی با استفاده از آزمون آماری t  تست تحلیل و بررسی گردیدند.

تحلیل داده های مربوط به فرضیه 1 نشان داد که در سطح معنی دار 05/ . =α   بین ویژگیهای شخصیتی و جنسیت تفاوت معنی داری وجود ندارد . بررسی فرضیه های فرعی نیز ، فرض اصلی را تأیید نمودند . به عبارت دیگر درکلیه فرضیه های فرعی نیز بین ویژگیهای شخصیت و جنسیت تفاوت معنی داری وجود ندارد. تنها در فرضیه 1-3 یا عامل C ( احسا ساتی- دارای ثبات هیجانی) در سطح معنی دار 01/ . =α   تفاوت معنی دار ، بدین معنی که میزان ثبات هیجانی مردان نقاش بیش از زنان نقاش است ،  مشاهده شد .

تحلیل داده های مربوط به فرضیه 2 نشان داد که در سطح معنی دار 05/ . =α   بین ویژگیهای شخصیتی زنان نقاش کلاسیک با زنان نقاش رمانتیک تفاوت معنی داری مشاهده نمی گردد. بررسی فرضیه های فرعی نیز ، فرض اصلی را در تمامی عوامل شخصیتی تأیید می نمایند.

تحلیل داده های مربوط به فرضیه 3 نشان داد که در سطح معنی 05/ . =α   بین ویژگیهای شخصیتی زنان نقاش کلاسیک با مردان نقاش کلاسیک تفاوت معنی داری وجود ندارد . بررسی فرضیه های فرعی نیز ، فرض اصلی را تأیید نمودند. به عبارت دیگر در کلیه فرضیه های فرعی نیز بین ویژگیهای شخصیتی زنان نقاش کلاسیک با مردان نقاش کلاسیک تفاوت معنی دار وجودندارد. تنها درفرضیه 3-3 یا عامل C ( احسا ساتی- دارای ثبات هیجانی) در سطح معنی دار 05/ . =α   تفاوت معنی دار ، بدین معنی که میزان ثبات هیجانی مردان نقاش کلاسیک بیشتر از زنان نقاش کلاسیک است مشاهده شد.

تحلیل داده های مربوط به فرضیة 4 نشان داد که در سطح معنی دار 05/ . =α   بین ویژگیهای شخصیتی زنان نقاش کلاسیک با مردان نقاش رمانتیک تفاوت معنی داری وجود دارد . بررسی فرضیه های فرعی نشان داد که تنها فرضیه فرعی 4-9 یا عامل L (زودباور - شکاک) با فرضیه اصلی همسو می باشد . بعبارت دیگر در این عامل در سطح معنی دار 05/ . =α   تفاوت معنی دار ، بدین معنی که میزان عامل پارانویای زنان نفاش کلاسیک بیشتر از مردان رمانتیک است مشاهده می گردد.

تحلیل داده های مربوط به فرضیه 5 نشان داد که در سطح معنی دار 05/ . =α  بین ویژگیهای شخصیتی زنان نقاش رمانتیک با مردان نقاش کلاسیک تفاوت معنی وجود ندارد. بررسی فرضیه های فرعی نشان می دهد که در فرضیة5-3 یا C ( احسا ساتی- دارای ثبات هیجانی) در سطح معنی دار 04/ . =α   تفاوت معنی دار ، بدین معنی که میزان ثبات هیجانی مردان نقاش کلاسیک بیشتر از زنان نقاش رمانتیک است ، وجود دارد . همچنین در فرضیه فرعی 5-15 یا عامل Q3 (مهار نشده -خویشتن دار ) در سطح معنی دار05/ . =α  تفاوت معنی دار ، بدین معنی که میزان خویشتن دار مردان نقاش بیشتر از زنان نقاش رمانتیک است قابل ملاحظه می باشد.

تحلیل داده های مربوط به فرضیه 6 نشان داد که در سطح معنی دار 05/ . =α  ویژگیهای شخصیتی زنان نقاش رمانتیک با مردان نقاش رمانیتک تفاوت معنی دار وجود دارد . بررسی فرضیه های فرعی نشان می دهد که فرضیة 6-11 یا عاملN  ( صریح - ملاحظه کار ) در سطح معنی دار 03/ . =α  تفاوت معنی دار ، بدین معنی که میزان ملاحظه کاری زنان نقاش رمانتیک بیشتر از مردان نقاش رمانتیک است ، وجود دارد . همچنین در فرضیة فرعی 6-12 یا عامل O (مطمئن از خود - بیمناک) در سطح معنی دار03/ . =α  تفاوت معنی دار ، بدین معنی که میزان بیمناکی زنان نقاش رمانتیک بیشتر از مردان نقاش رمانتیک است تأیید گردید. علاوه بر این وجود تفاوت معنی دار در فرضیه فرعی 6-16 یا عامل Q4( آرمیده  - آرمیده ) در سطح معنی دار 05/ . =α  به این معنی که میزان تنیدگی زنان نقاش رمانتیک بیشتر از مردان نقاش رمانتیک است تأیید گردید.

تحلیل داده های مربوط به فرضیه 7 نشان داد که در سطح معنی دار 05/ . =α  بین ویژگیهای شخصیتی مردان نقاش کلاسیک با مردان نقاش رمانتیک تفاوت معنی دار وجود داشته و فرضیة پژوهش تأیید می گردد. همچنین برری فرضیه های نشاندهندة همسوئی فرضیه فرعی 7-11 یا عامل N  ( صریح - ملاحظه کار ) در سطح معنی دار 05/ . =α  با فرضیه اصلی است ؛ بدین  معنی که فرض بیشتر بودن میزان ملاحظه کاری مردان نقاش کلاسیک بیشتر از مردان نقاش رمانتیک است تأیید می گردد.

در یک جمعبندی کلی، نتایج این پژوهش نشان می دهد که بین ویژگیهای شخصیتی مردان نقاش رمانتیک با مردان و زنان کلاسیک و زنان رمانتیک تفاوت معنی دار وجود دارد. 

علی بدیع